صدور چک بلامحل

صدور چک بلامحل زمانی اتفاق میافتد که در تاریخ مندرج در چک، مبلغ مندرجه درحساب صادر کننده نباشد و به اصطلاح حساب خالی باشد اما بنا به نظر قانونگذار صدور چک بلامحل اعم از بدون وجه بودن چک است و شامل مواردی مثل عدم مطابقت امضاء، اختلاف در مندرجات چک و یا قلم خوردگی در چک و موارد مشابه می‌گردد.

تاثیر گذشت در جرم صدور چک بلامحل

جرم صدور چک بلامحل از جرایم قابل گذشت بود.بنابراین قبل از اینکه حکم قطعی در خصوص پرونده کیفری صدور چک بلا محل، صادر شود شاکی گذشت نماید مرجع رسیدگی کننده به پرونده، قرار موقوفی صادر می نماید و درصورتی که حکم قطعی صادر شده باشد با گذشت شاکی و با پرداخت وجه چک و خسارت تاخیر تادیه و سایر خسارات مندرج در حکم قاضی، اجرای حکم موقوف می گردد.

آیا دارنده چک برای مطالبه صرفا باید به شعبه افتتاح حساب مراجعه نماید؟

بنا بر رای وحدت رویه هیأت عمومی  دیوانعالی کشور به شماره: 669ـ21/7/1383 در رویه متداول سیستم یکپارچه بانکها، به دارنده چک اختیار داده شده است که علاوه بر شعبه افتتاح حساب، وجه آن را از سایر شعب نیز مطالبه نماید. بنابراین در صورت مراجعه دارنده چک در مهلت مقرر، به شعب دیگر و صدور گواهی عدم پرداخت از بانک مرجوع‎الیه، بزه صدور چک بلامحل محقق و دادگاه محل وقوع جرم، صالح به رسیدگی خواهد بود.

 

شکایت کیفری جهت صدور چک بلامحل

بنا به قانون جدید صدور چک، شکایت کیفری فقط علیه صادر کننده چک امکان پذیر است. اگر محال علیه چک بانک نباشد، مشمول مقررات جزایی قانون صدور چک نمی شود و جرم صدور چک بلامحل موضوعیت ندارد مطابق ماده۱۰ قانون صدور چک، دارنده چک، برای مطالبه ضرر و زیان خود می بایست در دادگاه کیفری اقامه دعوا نماید.

برای پیگیری حقوقی چک باید به کجا مراجعه کرد؟

برای پیگیری چک به صورت حقوقی باید به دادگاه های حقوقی مراجعه نمود. دادگاه حقوقی صالح جهت مطالبه وجه چک، در رای وحدت رویه دیوان عالی کشور بیان شده است. طبق رای وحدت رویه شماره 688 مورخ 23/3/85 ، دادگاه صالح برای مطالبه چک حقوقی ، می تواند یکی از دادگاه های زیر باشد :

1) دادگاه محل اقامت خوانده 

2) دادگاه محل صدور چک 

3) دادگاه محلی که چک در آنجا برگشت خورده است

بنابراین برای مطالبه چک به شیوه حقوقی می توان به هر یک از دادگاه های نام برده شده در صورتی که مازاد بر20 میلیون تومان باشد مراجعه نمود و در صورتی که وجه چک کمتر از این میزان باشد می بایست به شورای حل اختلاف محل مراجعه نمود.

برای پیگیری کیفری چک باید به کجا مراجعه کرد؟

برای پیگیری چک به صورت کیفری ابتدائا باید ظرف شش ماه از تاریخ صدور چک ، چک را برگشت داد و از بانک گواهی عدم پرداخت دریافت نمود. سپس می تواند به دادگاه صالح برای مطالبه چک کیفری مراجعه نمود. دادگاه صالح برای شکایت کیفری از چک ، دادسرا و دادگاه کیفریِ محل صدور گواهی عدم پرداخت است. بنابراین هر جا چک برگشت بخورد و گواهی عدم پرداخت صادر شود، دادگاه کیفری همان شعبه موظف به رسیدگی است .

فوت صادر کننده چک

با فوت صادرکننده(صاحب حساب) پس از صدور چک و قبل از پرداخت وجه چک، مشکلی ایجاد نمی شود و بانک ها مکلفند وجوه مندرج در چک را به دارندگان چک پرداخت نمایند. باتوجه به اصل شخصی بودن مجازات ها، ورثه (قائم مقام) در خصوص صدور چک بلامحل متوفی مسولیت کیفری ندارند.

فوت دارنده چک

فوت کسی که چک به نام وی صادر شده است باعث انتقال حقوق وی به وراث وی می گردد و کسی که چک پس از برگشت از بانک به وی منتقل شده حق شکایت کیفری نخواهد داشت مگر آنکه اتقال قهری باشد بنابراین با فوت دارنده چک، کیله حقوق وی اعم از شکایت کیفری و طرح دعوای حقوقی به وراث منتقل می گردد.

مهلت اعتبار چک در قانون جدید چک

بنا به ماده 6 قانون صدور چک مصوب سال1397، حداکثر مدت اعتبار چک از زمان دریافت دسته چک تا 3 سال است  بنابراین دارنده چک از زمان دریافت دسته چک، می بایست سر رسید چک های خود را نهایتا تا 3 سال آینده تعیین نماید چرا که چک های صادره بعد از آن تاریخ مشمول قانون صدور چک نخواهد شد.

و این بدین معنی نیست که دارنده چک دیگر نتواند هیچ اقدامی انجام دهد بلکه این حق را دارد که بعد از گذشت این ۳ سال نیز برای وصول چکی که در دست دارد به بانک مراجعه نماید؛ اما باید دانست که در این حالت آن ضمانت ­اجراهایی که در مورد چک وجود دارد، شامل حال او نمی گردد