ثبت بین المللی اختراع

یکی از راه های ثبت اختراع برای حمایت از آن، ثبت بین المللی اختراع می باشد.

ثبت بین المللی اختراع به معنای آن است که مخترع همزمان با تسلم اظهارنامه ثبت اختراع در یک کشور، در کشورهای دیگر هم اظهارنامه ثبت اختراع تسلیم نماید.

• روش های ثبت بین المللی اختراع

الف) تنظیم اختراع مطابق با نظام کنوانسیون پاریس

در این روش مخترع در صورتی که کشور متبوعش عضو این کنوانسیون باشد یا دارای شرایط مقرر در معاهده پاریس باشد، اظهارنامه ثبت اختراع را به یکی از کشورهای عضو این کنوانسیون تسلیم می کند و سپس طی 12 ماه از تاریخ تسلیم اظهارنامه اولیه، اظهارنامه های مستقلی را به سایر کشورهای عضو کنوانسیون تسلیم می نماید و از حق تقدم پیش بینی شده در کنوانسیون پاریس استفاده می کند. در این حالت، ثبت اختراع، ثبت بین المللی محسوب می شود.

ب) تنظیم اختراع مطابق با معاهده همکاری ثبت اختراع (pct)

ـ این روش ثبت بین المللی اختراع آسان تر و کم هزینه تر از روش قبلی می باشد. بدین نحو که مخترع مطابق با معاهده pct، صرفاً با ارائه ی یک اظهارنامه می تواند فرآیند ثبت اختراعش را در تمامی کشورهای عضو معاهده براساس همان اظهارنامه تقدیمی اولیه ادامه دهد و هزینه کمتری را پرداخت نماید.

• فرآیند ثبت بین المللی اختراع مطابق با معاهده همکاری ثبت اختراع(pct)

1. تسلیم اظهارنامه به اداره دریافت کننده (اداره ملی یا سازمان بین الدولی) یا به دبیرخانه بین المللی وایپو
2. مرحله جستجوی بین المللی
3. انتشار اظهارنامه بین المللی توسط دبیرخانه بین المللی وایپو
4. بررسی مقدماتی بین المللی

ـ هدف از بررسی مقدماتی بین المللی، تدوین نظر مقدماتی و غیر الزام آور درباره اختراعات قابل ثبت از جمله جدید بودن اختراع ادعایی، گام ابتکاری داشتن اختراع و کاربرد صنعتی داشتن اختراع است.

5. انتخاب کشورهای مورد حمایت توسط متقاضی
6. پرداخت هزینه های مربوطه توسط مخترع یا متقاضی.

لازم به ذکراست، وظیفه نظام معاهده همکاری ثبت اختراع، اعطای ورقه اختراع نمی باشد. چرا که صدور ورقه اختراع، پس از طی فرآیند ثبت اختراع برعهده ادارات ملی کشورهاست که بر اساس نظام معاهده pct ورقه اختراع را صادر می نمایند.

 

انتقال حق اختراع از طریق رهن

مخترع به تبع ثبت اختراع دارای حقوقی انحصاری می شود. یکی از این حقوق انحصاری واگذاری حق اختراع وی است و از مصادیق این واگذاری، انتقال حق اختراع از طریق انعقاد عقد رهن می باشد.

در انتقال حق اختراع از طریق عقد رهن، دارنده حق اختراع به دلایل مختلف از جمله کسب منابع ملی لازم برای بهره برداری از اختراع ثبت شده و ... مجبور می شود حق مالکیت خود را بر اختراع به عنوان وثیقه دین خود در گرو و رهن دیگری بگذارد.

 

• نظرات حقوقی مختلف در رابطه با رهن حق اختراع

1. عده ای معتقدند با توجه به اطلاق عبارت هرگونه معامله راجع به ورقه اختراع در ماده 40 قانون ثبت علائم و اختراعات، وثیقه گذاردن  ورقه اختراع هم شامل این ماده می شود.
2. عده ای دیگر از حقوقدانان معتقدند با توجه به عدم صراحت قوانین ایران در رابطه با رهن حق اختراع، شاید  مخترع بتواند حق اختراع خویش را در قالب عقد صلح واگذار نماید.

 

• معرفی گواهینامه اختراع بابت محکومیت مالی مخترع به واحد اجرای احکام مدنی

با توجه به اینکه اختراع، سرمایه مخترع محسوب می شود، محکوم علیه می تواند در صورتیکه در اجرای ثبت علیه وی اجرائیه صادر شده باشد، با توجه به تکلیف موضوع ماده 20 آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا و طرز رسیدگی به شکایت از عملیات اجرایی، گواهینامه اختراع را به عنوان مال خود به واحد اجرای احکام مدنی معرفی نماید.

 

• توقیف گواهینامه اختراع به تبع وثیقه گذاردن ورقه اختراع

توقیف گواهینامه اختراع به عنوان اموال مخترع، ممکن است در نهایت منجر به زوال حق اختراع گردد. چرا که در صورتیکه مخترع در حکم دادکاه محکوم علیه شناخته شود و ناتوان از پرداخت دین یا محکوم به باشد، در نهایت گواهینامه اختراع از مالکیت وی خارج و به برنده مزایده انتقال داده خواهد شد.

آثار حقوقی و شرایط اعطای پروانه اجباری بهره برداری از اختراع

با توجه به آنکه  موارد صدور پروانه اجباری در اختراعات، باعث محدودیت حقوق انحصاری صاحب ورقه اختراع خواهد شد، لذا باید در اعطای آن شرایطی را مراعات کرد تا هم حق مخترع زائل نگردد و از طرفی مصالح عمومی کشور نیز تضمین گردد. آثار حقوقی و شرایط پروانه اجباری بهره برداری از اختراع به شرح ذیل است:

1. اعطای حق بهره برداری از موضوع اختراع صرفاً به دارنده مجوز اجباری.
2. موردی بودن حقوق دارنده مجوزبهره برداری از یک اختراع.
3. اعتبار مجوز اجباری تا پایان مدت اعتبار اختراع در صورت عدم ذکر مدت در مجوز صادره.
4. حق صادر کردن محصول توسط دارنده مجوز اجباری فقط در بازار داخلی ایران.
5. پابرجابودن حقوق مادی مالک اختراع  حتی با صدور مجوز اجباری بهره برداری از اختراع.
6. غیرانحصاری بودن مجوز اجباری و غیرقابل انتقال بودن آن.

مجوز بهره برداری اجباری، جنبه انحصاری نداشته و لیکن قابلیت انتقال به غیر را هم ندارد.

7. پرداخت اجرت مالک اختراع.
8. انجام تلاش های قبلی به منظور رضایت دارنده حق اختراع:

مطابق با قانون ثبت اختراعات، درخواست اجازه بهره برداری از کمیسیون باید همراه با دلیل و سندی باشد که به موجب آن ثابت شود که اشخاص مجاز، از مالک اختراع درخواست بهره برداری کرده ولیکن نتوانسته اند اجازه بهره برداری را با شرایط معقول و ظرف مدت زمان متعارف تحصیل نمایند.

 

ثبت علامت تجاری و مراحل ثبت

شرکت ها و موسسات جهت بهره برداری از ساز و کارهای حمایتی پیش بینی شده توسط قانون گذار، علاقه مند به ثبت علامت تجاری می باشند.

طبق ماده 31 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، حق استفاده انحصاری از یک علامت به کسی اختصاص دارد که آن علامت را مطابق مقررات ثبت نموده باشد.

فراد، شرکت ها، موسسات و کارخانه ها ملزم به رعایت مقررات  و ماهوی تعیین شده از سوی قانون گذار می باشد. عدم رعایت مقررات شکی و ماهوی می تواند مانع از ثبت علامت تجاری در مرجع ثبتی گردد.

مهم ترین موضوعی که اشخاص در زمان ثبت علائم تجاری می بایست به آن دقت نمایند این است که علامت تجاری بتواند سبب تمایز کالا و خدمات یک موسسه از کالا و خدمات موسسه دیگر گردد، متقاضی ثبت علامت تجاری می بایست دقت نماید که علامت قبلا به نام دیگری ثبت نگشته و یا تاریخ تقاضای ثبت آن مقدم یا دارای حق تقدم برای همان کالا و خدمات که موجب فریب و گمراهی افراد گردد، نباشد. همچنین علامت تجاری نباید عین یا به طرز گمراه کننده ای شبیه یا ترجمه یک علامت یا نام تجاری باشد که برای همان کالاها یا خدمات مشابه متعلق به موسسه دیگری در ایران معروف است.

اشخاص در زمان ثبت علامت تجاری می بایست دقت لازم را مبذول دارند تا علامتی که قصد ثبت آن را دارند مخالف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه نباشد، همچنین علامت تجاری نباید عین یا تقلید نشان نظامی، پرچم یا سایر نشان های مملکتی یا نام اختصاری یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به کشور، سازمان های بین الدولی یا سازمان هایی که تحت کنوانسیون بین المللی تاسیس شده اند، با موارد مذکور یکی از اجزاء آن علامت باشد؛ مگر آنکه توسط مقام صلاحیت دار کشور مربوط یا سازمان ذی ربط اجازه استفاده آن را صادر نماید.

متقاضی ثبت علامت تجاری می بایست شخصا یا توسط وکیل خود، اظهارنامه ثبت علامت را به مرجع ثبت تقدیم نماید. در صورتی که اظهارنامه توسط نماینده قانونی درخواست شده باشد، می بایست یک نسخه اصلی نمایندگی ضمیمه اظهارنامه گردد. چنانچه علامت تجاری به صورت گرافیکی باشد، متقاضی می بایست ده نمونه از علامت به صورت گرافیکی که با علامت الصاق شده روی اظهارنامه یکسان بوده و ابعاد آن 10*10 سانتی متر مربع می باشد را ضمیمه اظهارنامه نماید. اگر علامت به صورت گرافیکی نباشد ده نمونه از کپی یا تصویر علامت حداکثر در همین ابعاد و به نحوی که مرجع ثبت مناسب تشخیص دهد، ضمیمه اظهارنامه نماید.